Η παλαιότερη- σχεδόν μόνιμη- απορία των μαθητών της Α Δ Γυμνασίου είναι: «Γιατί πρέπει να μάθουμε άλγεβραόταν το μόνο που κάνουν οι μεγάλοι είναι αριθμητική;». Οσο για τον καθηγητή Μαθηματικών, «α, αυτός... δεν θα είχε δουλειά αν δεν δούλευε στο σχολείο!».
Ε, λοιπόν, οι μαθηματικοί έχουν βαλθεί να μας αποδείξουν τη χρησιμότητά τους. Το ξεκίνησαν τον Μεσαίωνα, έπειτα από τους αιώνες λήθης που τους χώρισαν από την αίγλη των Ευκλείδη, Αρχιμήδη και Πυθαγόρα, όταν τους πρωτοζητήθηκε να «σπάσουν τον κώδικα» κάποιου κρυπτογραφημένου μηνύματος του εχθρού. Από τότε ξανάγιναν απαραίτητοι στην πολιτική και στη στρατιωτική εξουσία περνώντας γοργά στα «μαθηματικά για πολιτικούς» (δηλαδή, τη στατιστική), για να φτάσουν στις άκρως μαθηματικοποιημένες επιστήμες των καιρών μας. Αλλά η κυριαρχία του καταναλωτισμού, με τις «έξυπνες συσκευές» όπως ο υπολογιστής να έχουν μεταβληθεί σε «κουτιά προκατασκευασμένου λογισμικού», απώθησε ξανά τη χρησιμότητα των μαθηματικών από τη συνείδηση του κοινού. Μια αποστροφή προς αυτά άρχισε να ριζώνει, κυρίως μεταξύ των νέων, με κίνδυνο να παραδώσουμε το μέλλον σε ανθρώπους που δουλεύουν μόνο τις συσκευές αλλά όχι και τον νου τους.
Οπότε από το γύρισμα του αιώνα παρακολουθούμε μια νέα φάση«απόδειξης» που στοχεύει πλέον κατευθείαν στην εκλαΐκευση των μαθηματικών μέσω βιβλίων, κόμικς, ταινιών και τηλεοπτικών σειρών. Αυτό το τελευταίο- οι σειρές- είναι η αιχμή του δόρατος για τη «γενιά της οπτικοποίησης». Εκπροσωπήθηκε επαξίως από την τηλεοπτική σειρά «Νumb3rs» του αμερικανικού καναλιού CΒS, που ξεκίνησε το 2005 και ολοκληρώθηκε το 2010. Στην Ελλάδα προβλήθηκε από το συνδρομητικό κανάλι Νova (FilmΝet 3) και το Star. Ποια ήταν η ιδέα της; Επίλυση αστυνομικών υποθέσεων με τη βοήθεια των μαθηματικών. Μια πανέξυπνη συνταγή, που αντλεί το ενδιαφέρον από την ανάμειξη μυστηρίου, σοκ και δέους, με τον εγκλωβισμό των ενόχων σε έναν «γεωμετρικό τόπο» που χτίζεται επιμελώς από τις κινήσεις τους. Το εργαλείο δόμησης του αόρατου αυτού ιστού είναι οι μαθηματικοί τύποι της θεωρίας πιθανοτήτων, της θεωρίας παιγνίων και της θεωρίας του χάους. Παίζοντας με τις εκάστοτε
Την ιδέα της τηλεοπτικής σειράς είχαν δύο μαθηματικοί και φίλοι, ο ερευνητής και διευθυντής του Κέντρου για τη Μελέτη της Γλώσσας και της Πληροφορίας στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ Κιθ Ντέβλιν και ο καθηγητής Μαθηματικών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech) και σύμβουλος της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ (ΝSΑ) Γκάρι Λόρντεν. Βλέποντας την επιτυχία που είχε η υλοποίηση της ιδέας τους στα τηλεοπτικά κύματα σκέφτηκαν ότι θα ήταν χρήσιμο ένα «εγχειρίδιο εμπέδωσης» του πράγματος. Ετσι το 2007 εξέδωσαν το βιβλίο που τώρα έφθασε και στο ελληνικό κοινό στη γλώσσα μας.
Το πρώτο καλό που εντοπίζουμε κατά την ανάγνωσή του είναι ότι δεν χρειάζεται να έχουμε δει την τηλεοπτική σειρά για να κατανοήσουμε τα όσα παραθέτει το βιβλίο. Το δεύτερο είναι ότι δεν χρειάζεται να κατανοήσουμε όλους τους μαθηματικούς τύπους που παρατίθενται για να «πιάσουμε το νόημα». Το τρίτο είναι ότι η απόδοση του κειμένου στα ελληνικά είναι πολύ καλή. Και το τέταρτο, ότι στο τέλος παρατίθενται τόσο οι περιλήψεις των επεισοδίων όσο και ένα χρησιμότατο ευρετήριο όρων. Τα «κακά» περιορίζονται στο ότι ο τρόπος γραφής είναι αρκετά στεγνός, σε πλήρη αντιδιαστολή με τον σφυγμό των τηλεοπτικών επεισοδίων. Οι κατά τεκμήριον εξυπνότατοι δύο συγγραφείς δεν κατάφεραν να ξεφύγουν οι ίδιοι από τον «γεωμετρικό τόπο» σύνθεσης δύο διακριτών τρόπων γραφής: του επιστημονικού δοκιμίου και του ρεπορτάζ εφημερίδας. Μια αποτυχία εντυπωσιακή, ιδιαίτερα λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Ντέβλιν είχε ήδη εκδώσει ως τότε 26 βιβλία απευθυνόμενα στο ευρύ κοινό! Σε κάθε περίπτωση, το βιβλίο αξίζει να διαβαστεί από κάθε ενδιαφερόμενο να μάθει το πώς οι αριθμοί μπορούν και εξηγούν πραγματικά τον κόσμο, ακόμη κι αν για την ανάγνωση αυτή χρειαστεί να έχει μεγαλύτερη αυτοσυγκέντρωση απ΄ ό,τι συνήθως. Ιδιαίτερα το βιβλίο πρέπει να διαβαστεί από όλους τους σπουδαστές και φοιτητές πληροφορικής, καθώς τα όσα παραθέτει συνιστούν κλασικά προβλήματα εξόρυξης δεδομένων και τομείς εφαρμογής της τεχνητής νοημοσύνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σκεψεις: